Als vocalist, muziekdocent en teamcoach Carmen Hovestad iets doet, dan doet ze dat met de volle 100% en met veel energie. Op die manier geeft zij ook muziekles en leidt ze docenten op voor Vocal Statements: vol enthousiasme. Zij vertelt over het lesgeven, die energie, en ook waar dat enthousiasme vandaan komt en hoe ze dat nog steeds leert balanceren.
Haar liefde voor muziek en lesgeven is voor Carmen niet zomaar aan komen waaien. Zoals ze zelf zegt: muziekonderwijs zit in haar DNA.
Carmen: “Mijn vader was muziekdocent en mijn moeder was basisschooljuf. Het onderwijs zit dus echt in mijn genen. Muziek werd er ook met de paplepel ingegoten. Ik kreeg pianoles, ik zong in een koor en was lead vocalist in de bigband van mijn middelbare school. De wens om naar het conservatorium te gaan was op mijn 16e al snel uitgesproken. Ik heb nog wel getwijfeld om zang te gaan doen, maar ik was nog heel jong. Ook heb ik toelating gedaan voor de kleinkunstacademie, maar ben daar toen afgewezen met als argument dat het conservatorium misschien passender voor me was. Op mijn 21ste was ik afgestudeerd aan de opleiding Docent Muziek op ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Zwolle en stond gelijk voor de klas. Ik geef nu dus 16 jaar les.
“Na zoveel jaar lesgeven blijf ik het altijd spannend vinden om een nieuwe groep leerlingen voor het eerst te ontmoeten. Zodra je de klas binnenstapt, moet je de sfeer peilen.”
Als leerling was ik al enthousiast: ik zat in alle clubjes op school; het koor, de schoolkrant, ik deed mee aan de theaterproducties. Ik wilde overal aan meedoen. Ik kletste veel, werd er soms uitgestuurd, maar ik was nooit vervelend. Ook was ik echt een skater. Ik droeg baggy broeken en luisterde harde gitaarmuziek zoals Deftones. Ondanks dat ik een heel alto en cool imago wilde, was ik altijd vrolijk. Ik was een happy skater.
Ik vond een aantal van mijn docenten destijds echt inspirerend. Mijn theaterdocent, of de docent die de bigband had opgericht. Ik had ook een docent biologie die in een metalband speelde. Die vonden alle skaters toen echt helemaal het einde. Die muzikale input op mijn middelbare school heeft mij destijds erg gestimuleerd in mijn liefde voor het vak. Ook mijn vader heeft me veel meegegeven. Les krijgen van mijn vader en hem zien lesgeven was eigenlijk heel normaal, heel vanzelfsprekend. Van zijn docentschap heb ik vooral mijn enthousiasme en hele flauwe humor meegekregen. Ik zie mezelf echt dezelfde grappen maken als hij. Maar ook het geloven in leerlingen, de leerlingen zien, en de overtuiging hebben dat iedereen mee kan komen deel ik met hem.
Na zoveel jaar lesgeven blijf ik het altijd spannend vinden om een nieuwe groep leerlingen voor het eerst te ontmoeten. Zodra je de klas binnenstapt, moet je de sfeer peilen. De frictie kan soms zitten in het niet goed inschatten waar de behoefte ligt op dat moment. Soms spelen er dingen bij leerlingen en die moet je eerst zien aan te kaarten voordat je verder kunt met de les. Soms heb je tegendraadse of hele onzekere leerlingen die het doodeng vinden om gehoord te worden. Die moet je ook meenemen, begeleiden. Dat is echt een kwestie van aanvoelen.
Wat ik bijzonder vond te ontdekken is dat groepen met overwegend jongens veel sneller en makkelijker gaan zingen dan groepen meiden. Als ze eenmaal de vibe te pakken hebben dan gaan ze gewoon! Meiden zijn wat meer zelfbewust. Als je een paar van die positieve gasten ertussen hebt, dan gaat iedereen mee. Dat is dan ook vaak mijn tactiek, kijken wie de positieve ‘leiders’ in de groep zijn en die ook de leiding laten pakken om de hele groep mee te nemen.
“Ik voel een enorme urgentie voor het zingen met jongeren en de projecten die ik doe op de conservatoria voor lesgeven in het vmbo. Ik merk dat daar een enorm gat zit. Het is enorm belangrijk dat jongeren zich leren open te stellen, om meer uit zichzelf te halen dan ze denken. Het huidige onderwijsaanbod laat daar nog steekjes vallen die wij opvullen.
Wat ik voor me zie voor Vocal Statements is dat we onze manier van lesgeven meer kunnen uitbreiden. Ik hoop dat we meer docenten aan ons kunnen binden om onze werkwijze en ons vak verder te kunnen uitdragen. Misschien zelfs meer regionaal gaan: bijvoorbeeld Vocal Statements Noord-Nederland of Zeeland. Dat je dus overal in Nederland lokale Vocal Statements-teams hebt.
Al is dat toekomstmuziek, hoop ik voor nu dat de docenten die we opleiden, onze manier van lesgeven in hun eigen docentschap gaan implementeren en dat het zich op die manier verspreidt. In die zin ben ik een soort muziekonderwijs-influencer voor onze methode!”
Ik heb 8 jaar op een middelbare school gewerkt waar ik het vak muziek in mijn eentje had opgezet.
Dat groeide toen per jaar. Ik begon met 5 leerlingen, het jaar erna waren dat er 10, daarna 15 en uiteindelijk had ik een klas van 30 eindexamenleerlingen. Ik had gewoon een examenkoor met Mavo- en kaderleerlingen. Kaderleerlingen hadden geen muziek in hun pakket, maar kwamen naar de les in hun vrije tijd.
Een van die jongens uit mijn klassen van toen kwam ik jaren later tegen. Hij vertelde dat hij intussen de mbo-artiestenopleiding deed en wilde daarna hbo-popacademie doen. Dan krijg ik echt kippenvel.
Op een ROC Midden Nederland heb ik een leerling gehad die zo prachtig kon zingen dat ze haar klasgenoten overdonderde. Zij hadden haar niet eerder gehoord en werden helemaal weggeblazen. Zij is nu veel met zang bezig, zit in bandjes en doet dingen voor televisie. Via Instagram hadden we contact en ze vertelde dat ze door mijn lessen haar stem heeft herontdekt en zich op zang is gaan storten. Dat vind ik echt zo mooi. Dat geeft me enorme voldoening.
Wat ik ook mooi vind, is wanneer docenten me vooraf waarschuwen over klassen en zeggen dat ze echt nooit zullen gaan zingen. En dan toch met die leerlingen gaan zingen. Wanneer dát lukt, dat is goud.
Balanceren en kwetsbaar durven zijn
Maar ik kom mezelf soms ook tegen. Zeker in de begintijd van mijn docentschap. Ik heb de neiging me heel erg verantwoordelijk te voelen, heel veel op me te nemen, vergeten om de tijd te geven aan een ander waarmee je samenwerkt en het dan allemaal zelf te doen. Puur uit betrokkenheid en enthousiasme, gewoon gáán.
Mijn energie is vaak hoog, dat moet ik soms balanceren. Ik heb geleerd om in de energie van de klas te gaan zitten en hen vanuit daar mee te nemen. Dan ben je echt mét elkaar aan het werk.
De laatste jaren heb ik ook geleerd om vaker hulp te vragen en me open te stellen voor andere manieren van doen en denken. Ik deel de verantwoordelijkheid nu ook meer.
Ik heb door Vocal Statements vooral geleerd om meer kwetsbaarheid te tonen. Ik merk dat wanneer ik in de klas iets van mijzelf deel of vertel, hoe klein het verhaal ook is, dan wordt de klas ook ontvankelijker en kunnen we echt meer een band vormen.”
Naast het lesgeven coacht Carmen ook Vocal Statements-docenten. Ze scout en begeleidt nieuwe docenten en verkent de uitbreiding van Vocal Statements in het mbo en opleidingen docent muziek.
Carmen wordt blij van de rustigere nummers van John Mayer, zoals Slow Dancing in a Burning Room en Gravity. Wanneer ze een oppepper nodig heeft is haar go-to track Freed from Desire van Gala, maar ze krijgt ook energie van Aretha Franklin en natuurlijk Beyoncé.
Ook favoriet: nineties hits zoals die van Sean Paul maar ook kleinkunst klassiekers zoals Jacques Brel en Ramses Shaffy.