“In a typically contradictory move, globalisation, while promoting economic integration among elites, has exacerbated sectarianism everywhere else.”
Pankaj Mishra
22/12/2020 – Vocal Statements verwelkomde in 2020 Suzan Westerveld, bijna afgestudeerd docent muziek aan ArtEZ Conservatorium Zwolle. Inmiddels is zij een enthousiast lid van het docententeam. Hoe ervaart zij onze manier van lesgeven? Een interview.
Hoe en waarom ben je betrokken bij VOS?
“Mijn hoofdrichting bij de Opleiding Docent Muziek in Zwolle is zang en lichte muziek. Ik vroeg me af: ik leer jongeren iets technisch, maar wat nemen zij hiervan echt mee? Mijn docent Carmen Hovestad, die buiten haar werk op ArtEZ ook zelf bij Vocal Statements betrokken is, gaf een workshop die daarin inzicht bood. Eerst leg je eerst de focus op burgerschapsvormen, zoals samenwerken, spreken, jezelf presenteren en luisteren naar anderen. Door die vaardigheden kun je veel beter met de muzikale doelen aan het werk. Ik informeerde bij Carmen of ik eens bij Vocal Statements mocht komen kijken. Toevallig hadden ze een plekje open: ik kon als proef direct het diepe in, als invaller. Vanaf dat moment wilde ik niet meer weg.”
Wat zijn jouw taken?
“Normaal verloopt een Vocal Statements-project zo: we werken aan koorzang, bespreken op zo’n dag diverse onderwerpen en sluiten af met een zangpresentatie voor en met de hele school. Behalve zangtechnieken leren de jongeren zichzelf presenteren en durven ze hun mening te geven over allerlei onderwerpen. Ik hoop dat die vaardigheden positief doorwerken in hun verdere leven. Het Verdiepingstraject dit najaar was anders. Ik mocht met wekelijkse workshops en drie vmbo-brugklassen aan de slag op Trajectum College.”
Wat veranderde er door de lockdown in maart?
“Door corona gedwongen zagen we onszelf uitgedaagd de zang helemaal weg te laten. Wat is mogelijk zonder onze stem? Hoe kun je op andere manieren contact leggen en jezelf presenteren? We richten ons veel meer op het ‘waarom’: het belang van wat we aan het doen zijn.”
Wat is jouw kracht?
“Ik breng vooral jonge, frisse energie mee, durf dingen uit te proberen! Ik verwonder me over dingen die goed gaan en blijf nieuwsgierig naar uitdagingen.”
Wat is je van de lessen voor VOS tot nu toe het meest bijgebleven?
“Storytelling, de kracht van een verhaal. Dankzij Vocal Statements heb ik geleerd dat de leerlingen niet per se een ‘docent volgens het boekje’ willen.
Zij willen juist oprecht weten wie jij bent, en andersom. Dat contact is de start van een veilige relatie met een klas, waarna het echte verhaal begint. Ik vertel over bijzondere gebeurtenissen uit mijn dagelijks leven. Zo kan ik iets interessants op social media tonen, uitleggen wat voor betekenis ik daaraan ontleen en aan de hand daarvan met hen in gesprek gaan. Leerlingen zagen mij allereerst als persoon en niet als docent. Voor de klas ben ik Suzan.”
Wat is jouw doel in 2021?
“Ik kom net om de hoek kijken, dus wil mezelf zo goed mogelijk als docent ontwikkelen: ‘wie ben ik voor de klas’? Daarnaast wil ik het contact met de leerlingen nog meer vergroten. Ik hoop dat zoveel veiligheid in de klas te bereiken dat we allemaal in alle eerlijkheid kunnen spreken over wat we zien en voelen. Er is nog genoeg te leren!”
Dankzij een nieuwe subsidie van het Prins Bernhard Cultuurfonds kan Vocal Statements in 2021 doorgaan met het Leer-werktraject voor jonge muziekdocenten op het Trajectum College en krijgt Suzan op Trajectum de gelegenheid een tweede termijn in te gaan.
Wil je op de hoogte blijven van wat wij doen en wat ons inspireert?
Antoinette Crawfurd-Smit, directeur OBS Het Zand (Utrecht)
Ook met de eerstejaars leerlingen van het Trajectum College (Utrecht, Overvecht) ging VOS op zoek gaan naar een passend alternatief voor het VOS-koor. In nauwe samenwerking met de geengageerde docenten van de school bedacht muzikaal leider Rohan Poldervaart om samen met de jongeren een muziekvideo te maken waarin het koorgevoel ruimte had. Het gekozen nummer was Iedereen is van de wereld van The Scene, waarvan de jongeren individueel de teksten inzongen. In de montage werden alle stemmen samengevoegd tot een mooi geheel. Aanvullend aan het samen zingen hebben de jongeren zelf gekozen hoe zij hun creativiteit wilden laten zien: door Statements te maken en als spoken word te delen, door te freerunnen of door te tekenen. We zijn trots op de jongeren en het resultaat!
Eigenlijk zouden de eerstejaars leerlingen van het Globe College (Utrecht, Kanaleneiland) die zich vrijwillig voor het VOS-koor hadden aangemeld dit jaar een traject volgen van samen zingen en statements formuleren met een eindpresentatie in TivoliVredenburg. Toen duidelijk werd dat dit niet mogelijk zou zijn hebben we samen met hen en hun docenten in Zoom-sessies een passende alternatieve vorm gevonden: een muziekvideo van het nummer Lean On Me van Bill Withers. Dit lied, dat al in het begin van het schooljaar was uitgezocht door VOS-docente Aarti Prins, kreeg binnen de actuele context een nieuwe betekenis. Wij vinden het heel mooi om te zien hoe de individuele talenten van de jongeren – zingen, tekenen, dansen en Statements schrijven en voordragen – samen een harmonieus en krachtig geheel vormen.
Op onze Instagram (IGTV) kun je een kijkje achter de schermen nemen van onze muziekvideo. Hier vind je onder meer een gesprek met VOS-docente Aarti Prins over het nummer Lean On Me en haar werkwijze, en deelt onze cameraman en creatieve regisseur Mathieu van de Berk hoe hij met de jongeren met een green screen heeft gewerkt. Insta: vocal_statements
Negatief advies VOS is verlies voor muziekeducatie in het vo/vmbo
De adviescommissie van de Cultuurnota Utrecht heeft gesproken en helaas is het advies voor Vocal Statements negatief. We zijn teleurgesteld.
De commissie uit haar waardering voor de educatieve activiteiten voor vmbo-leerlingen en studenten in het mbo. Ze is positief over de methodiekontwikkeling op basis van storytelling, werken met rolmodellen en burgerschap. En ze beschouwt het koppelen van koorzang aan kosmopolitisch repertoire en urgente maatschappelijke thematiek als gedurfd en van onderscheidend belang. Wat bedoelt de commissie eigenlijk als ze zegt dat VOS een ‘hoge gunfactor heeft’? Educatie is in deze wereld van Black Lives Matter geen gunst maar noodzaak. In het advies Nieuwe kleuren op een rijk palet geen woord over het verdwijnen van educatie-instellingen uit het gemeentebeleid. Als we willen dat de kunsten en het publiek in de zalen echt divers worden moet je juist investeren in het onderwijs.
Zonder de kleur van educatie geen rijk palet
In 2017 kwamen we met Vocal Statements als nieuwkomer in de muziekeducatie binnen in de Cultuurnota Utrecht. We gaven met 1800 vo/vmbo-leerlingen en artist in residence Aeham Ahmad concerten in de grote zaal van Tivoli Vredenburg. We wonnen in 2018 de Gouden C van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Voor de periode 2021-2024 konden we bij de Gemeente niet aanvragen voor doorontwikkeling van dat succes want de ’functie educatie’ bestaat niet meer in het Utrechtse beleidsplan Kunst kleurt de Stad.
We dienden voor 2021-2024 een plan in voor het Innovatorium, dat deel van VOS dat presentatie, onderzoek en ontwikkeling met educatie verbindt. Helaas vindt de commissie dat plan als zelfstandig aanvraag onvoldoende afgebakend. Ons Innovatorium staat niet los, het bestaat bij de gratie van die prijswinnende educatie-functie. Het rijke palet van VOS is een lerende omgeving met kinderen, jongeren, hun ouders, muziekstudenten en professionele musici.
Wat bedoelt het advies met de ‘hoge gunfactor’ van VOS? Educatie is in deze wereld van Black Lives Matter geen gunst maar noodzaak. Als we willen dat de kunsten en het publiek in de zalen echt divers worden moet je investeren in het onderwijs. VOS heeft muziekeducatie in het vmbo-onderwijs en het vmbo-onderwijs bij de opleidingen docent muziek van de Nederlandse conservatoria op de kaart gezet. Ondertussen zwijgt de commissie over het nationale en internationale opdrachtwerk van VOS waarmee artistiek leider Anthony Heidweiller bijzondere artists in residence naar Utrecht kan halen en zijn eigen salaris terugverdient.
Einde Vocal Statements? Valt VOS bij de Gemeente Utrecht tussen wal en schip? VOS zet nu in op een tweejarige subsidie Omdat het Innovatorium ook volgens de commissie een nieuw initiatief is, gaan we er vanuit dat die regeling voor VOS open staat. We gaan daarover op korte termijn met de gemeente in gesprek.
Tenslotte…
Laat ons van harte partnerorganisaties TivoliVredenburg, Residenties Utrecht, DOX en Tweetakt en alle andere fantastische collega’s in Utrecht feliciteren met een verdiend positief advies. Well done!
‘Kosmopolitisch’ is een belangrijk woord voor ons. Het heeft te maken met wereldburgerschap, met een oprechte interesse in de ander die niet ophoudt bij de landsgrenzen. We geloven in de maatschappelijke verantwoordelijkheid van iedereen om nieuwsgierig te zijn naar wat nieuw en onbekend is.
Na het jarenlange ontwikkelen en realiseren van muziekeducatieprojecten zijn we nu sinds bijna een maand geconfronteerd met de stopzetting van ons interactieve ‘live-werk’ met de leerlingen.
Wij, Vocal Statements, moeten ons plotseling verhouden tot een manier van werken waarin we ons nooit eerder verdiept hebben.
Het artikel van journalist Merijn de Waal in het NRC van 27 maart jongstleden laat ons een werkelijkheid zien die schrijnend is. Mocht het online lesgeven onze realiteit worden voor de komende maanden dan staan wij samen met de scholen voor een grote uitdaging.
Het klinkt goed en haalbaar op papier, het digitale thuiswerken voor school. Maar niet elk huis heeft de ideale keukentafel met ruimte en rust voor het gesprek binnen het gezin – ook is het zo, dat veel gezinnen niet de computer hardware thuis hebben die vaak nodig is om online lessen te volgen – denk aan laptops, beeldschermen, iPads etc.
Het NRC artikel beschrijft de situatie van schoolkinderen wereldwijd. Over de situatie in Nederland wordt er o.a. dit geschreven:
Lees het complete artikel uit het NRC Handelsblad hier
